TEMATYCZNY MIX =]

Zapomniany krakowski poeta i pisarz.
Wiersze jego średnio mi podchodzą. Napisał realistyczne książki.
Uważaj żmija
Woda wyżej, to o groźnym wylewie Dunajca i Wisły w roku 1934.
Grypa szaleje w Naprawie - o beznadziei życia w małym miasteczku.
Janosik - o ciekawym zbójniku z Żywca grasującym w tamtych okolicach w latach międzywojennych.
Księga Tatr
Księga Tatr wtóra
Te dwie ostatnie pozycje opisują powstanie Zakopanego. Sabała, Tytus Chałubiński, ksiądz Stolarczyk, Klimek Bachleda, Witkiewicz i inni.
Część w/w książek napisana jest autentyczną gwara góralską.
Załączam skromny słownik.

A
a dyć - a przecież, i wiele innych znaczeń

B

baca - starszy pasterz owiec
baciarka - zabawa
balia - wanienka
barco - pasy
bedem - będę
beło - było
berys - wariat
bez - przez
bornia - bańka na mleko
bryja - grudka owsa ugotowanego
brzyzek - wzniesienie
bucosek - bukowy kij
bunc - twardy ser
bycki - byki
bydlyncie - cielę
bytować - żyć
bytowanie - życie
baż mi sie fce/kce - bardzo mi się chce

C

cebrzyk - pojemnik do noszenia wody
cejco - to i owo
ceper - obcy, nie góral
cepucha - do młócenia żyta
cepr - ktoś z poza gór
cepy - dwa kije do młócenia, cepisko i bijak
cetyna - igły drzew w lesie
chajok - tam
chałpa - dom
chawok - tutaj
chlyw - chlew dla bydła
cholewki - gumiaki
ciasnocka - półhalka
ciosek - do wyciągania żaru z pieca
ciupać - rąbać
ciupaga - siekierka na długim drzewcu
cliwa - brzydka
cni się - przykrzy się
cnie mi się - nudzi mi się
copka - czapka
cudować - podziwiać
cudzić - ciągnąć
cuska - płaszcz
cyrpok - podbierak

Ć

ćliwa - brzydka

D

deduła - niedołęga
dere - do tłuczenia lnu
do nuka - do środka
dokładać się - dopominać się
domina - majątek, folwark
dosuć - dosypać
dowody - sposoby
dranice - deski
drótówka - rodzaj strzelby
duchac - nadymający miech
duchac - dmuchać
duchać - uderzać, spadać z hałasem
dudki - pieniądze
duje - wieje
durknąć - strzelić
dyć - ale
dyle - podłoga
dymna kuchnia - dawna nazwa kuchni
dzieska - do wyrobu ciasta na chleb
dzioj - dzień
dziopa - scierka
dzisiok - dzisiaj
dziska - naczynie do zarabiania ciasta
dziubriony - zraniony
dziuga porazony - sparaliżowany
dzwierz - zwierzę

F

felować - brakować
ferula - mieszadło do mleka
filcoki - gumowe buty
flasecka - flaszka
fonata - na oscypki
foszty - podłoga
frajerka - kochanka
franuza - do noszenia mleka

G

gacie - kalesony, spodnie
gajdy - dudy, regionalny instrument dęty
gęśle - skrzypce
gibki - szybki
gielta - drewniane naczynie
giełceć - rozlegać się
glajcarzyk - drobna moneta, cent
głobi - sprzyciarz
głuchoń - głuszec
gnotek - klocek do rąbania drewna
gnotek - klocek drzewa
gnój - obornik
god - wąż
godać - mówić
goje - drzewa
gornecek - filiżanka, kubek
gosinos - kij z knotem
gociniec - droga między domami
grapa - górka, wzniesienie
grazka - rozłożysty grzbiet wzgórza
grodza - ogrodzenie
grule - ziemniaki
gwara - opowiadanie

H

habryka - tytoń
haj - tam
gorze - pali się
hajnica - łąka w polu lub w lesie
hajnik - gajowy
haniok - tam
hańbić się - wstydzić się
hasen - zysk
haweren - gawron
hawiorz - górnik
hipnąć - skoczyć
ho? - co?
hojco - cokolwiek, byle co
hruby - gruby
huncfuty - długie włosy
hurnawica - burza z wichrami
huciawa - gęstwina
hucioki - krzewy
hutman - dozorca
hybać - skakać
hybnoć - zajść
hań - tam

I

ino - tylko
izba - główny pokój w domu
izba biała - porządna izba
izba czarna - kuchnia
izdebka - mały pokoik przy kuchni

J

ja - tak
jakieby - jakby
jarmica - półka do stawiania garnków
jarzec - jęczmień
jaz - aż
jaze - aż
jażmo - drewniana uprząż na szyje wołów
jedon - jeden
jodło - jedzenie
jorka - młoda owca
juhas - pasterz owiec
juzyna - podwieczorek

K

ka - gdzie
kabatek - rodzaj kobiecej bluzki
kabot - kurtka
kacka - kaczka
kaflok - piec kaflowy
kaganki - wiece
kaj - gdzie
kajsik - gdzie
kalosze - krótkie buty
kanka - dzbanek na mleko
kapać, kapieć - zdychać
karba - kij z nacięciami
kater - katar
kcom - chcę
kęsiowo - jedzenie
kicara - noga, kość goleniowa
kida - pada
kidało - sypało
kiek - kiedy
kiela - ile
kierot - do młócenia zboża
kionka - do prania w rzece
klepisko - podłoga
kllepkać - klepać
kluc - dyszel od pługa
klupać - stukać
kłabuk - kapelusz góralski z muszelkami i piórkiem
koban - wieprz
kociołek - duży garnek
kolebie - trzęsie
kolwicek - prawie
kołatać - mieszać
kołoce - kołacze
kompaturki - okładki na książki
konać - umierać
konielnik - pomocnik pasterza
konielnik - pomocnik
konolek - kawałek, trochę
konwie - dwa wiaderka spięte ze sobą
kopa - stóg kamieni
kopka - niewiele
kopyrtać się - kręcić się
koromysło - drewniany uchwyt na ramiona do noszenia wiader
kosar - zagroda dla bydła
kostki - szlifowane muszelki (do góralskiego kapelusza)
koszar - zagroda dla owiec
kotwić - tęsknić
koziorka - sucha gałąź
krolik - okrągłe drewniane naczynie
krzesnanek - ojciec chrzestny
krzesna (-ny) - ciocia, wujek
krzycała - płakała
krzycy - płacze
któz - któż
kuca - przybudówka
kukiołka - bułka
kulasa - potrawa z tartych ziemniaków
kulasa - zacierpka
kumoda - komoda
kumora - izdebka
kumoska - matka chrzestna
kupia - kupno
kurcocie - kurczę
kurniawa - zadymka śnieżna
kurwica - silny deszcz z wiatrem
kurzy - pada śnieg
kwiczoł - ptak
kwilka - chwilka

L

lajbik - biustonosz
lato - tego roku
leber - leń
lezem - leżę
lezysko - legowisko
liemze - ledwie
likosz - lekarz
lo - dla
locegoz - dlaczego
londak - brusik do ostrzenia kosy
luba - miła
lukanie - porozumiewanie się dziewcząt w czasie wypasania zwierząt
luto - żal

Ł

ło bez - ach tak
łobytom - ciągle
łobzdobała - rozbolała
łodrobek - kawałek
łokno - okno
łoko - oko
łokropecn - okropnie
łokulory - okulary
łokurować - zyskać
łoni - zeszłego roku
łopaterny - ostrożny
łopoki - miarka
łorcyk - fragment uprzęży końskiej
łoscok - gałązka
łokabek - miotła
łotawiło - odżyło
łoto - kiedy
łowce - owce
łucek - szczypiorek
łupina - synonim czegoś słabego
łyska się - błyska się
łyźnik - półeczka drewniana
łyźniki - półki na łyżki

M

malućko - malutko
masny - tłusty
manicka - maselnica, przyrząd do robienia masła
matuś - mama
mieleż - kopiec ułożony z klocków drewna
miesioncek - księżyc
międlenie - etap obróbki lnu
miodlica - do obrabiania lnu
miorka - koszyk do przenoszenia owsa
mitrożyć - nic nie robić
młaka - bagno
moskol - placek ziemniaczany pieczony na piecu
mógek - mogłem
mrawić - trwonić
mrawii - pada, np. śnieg
mrośnica - zagroda dla bydła
muca - twarz
munek - młynek
muzyka - muzykant
myjnica - miska
myjok - ścierka do mycia naczyń
myrdać - kiwać
mysina - brzydactwo

N

na podołku - na kolanach
na cóż - po co, na co
na dłole - na dole
na izbie - na strychu
na podołku - na kolanach
na roty - na gwałt
nablizać - przybliżać
najduch - nieślubne dziecko
nalepa - część dymnego pieca
napytać - zaprosić
naremny - gwałtowny
naryktować - przygotować
nastroić - przyszykować
nastroił - naszykował
nasuć - nasypać
nasurać - nagnieść
nie peć - nie żarty
nie skrzepi się - nie pomoże
nie skrzepi się - nie wyzdrowieje
nie zatrefiona - ciężko ją zadowolić
niecki - do owsa
niedopowiednio - nieodpowiednio
nieobitelne - niezasiedziałe
nieskoro - za późno
nikaj - nigdzie
no cóż - na co? po co?
nosaki - przyrząd do noszenia wody
nozdać się - spodziewać się

O

okiennice - okna
omasta - przyprawa
opdować - gadać
oscypek - ser owczy
ozestempowały - rozstępowały
ozpajezić się - rozzłościć się

P

pacholek - służący
palica - kij
para - powietrze
parobek - kawaler
parzeć - szczypiorek
parzenica - haftowane zdobienie męskich spodni
paci - pułapka na myszy
pedzioł - powiedział
pedzo - pędzą
pelenka - wódka
piciur - jeleń
pierwi - pierwszy
piknie - pięknie
piro - opiera
piscolet - pistolet
pisczołki - patroszyć
pitwać - ciąć
płacki - łzy
płasc - płaszcz
płojdze - choć
płony - lichy
płotocek - mała rzeczka
płutna - miarka
pociemioto - ciemno
poć tu - chodź tu
podciep - dziecko boginki
podłaźniki - choinki
podnęta - przynęta
pofurkać - rozmieszać
pogródka - kamienny próg przed domem, weranda
pojeden - niejeden
pojedynka - strzelba
pokiela - dopóki
pokiela - po ile
pokocieć - urodzić się
polana - łąka
poleku - z wolna
polepa - podłoga
policmajster - komendant posterunku
polonie - miejsce do palenia
połednie - południe
połednina - obiad
połka - pałka do ucierania ciasta
Pon Jezus - Pan Jezus
popać - dopaść
poseł - poszedł
polodkować - wyśledzić
powała - sufit
powąska - lniana szmatka do cedzenia mleka
powiom - powiem
powodki - cugle
pozabaczyć - pozapominać
poziro - podgląda
prasy - żelazko
prec - daleko
precki - gdzieś daleko
proci - naprzeciw
proć - przecież
prosem piknie - proszę pięknie
przebacyć - strzelić w bok
przeca - przecież
przecuć - przeczuć
przeć - zapierać się
przepominać - zapomnieć
przepytywać - przepraszać
przetak - sito do przesiewania zboża
przetok - aż
przewlecenie - czysta bielizna
przybocyć - przypomnieć
przycie - najniższa belka w ścianie
przycona - nakryte pomieszczenie przy stodole
przygaźnie - przygaśnie
przykrzy mi się - nudzi mi się
przyloz - przyszedł
przymrawić - przybić
przypacyć - przygnieć
przysiadać - napadać
przysła - przyszła
przystrzec - spostrzec
przysuć - przysypać
przyć - ścieżka
przywara - przywarty
puciero - drewniane naczynie do mleka
pujdomy - pójdziemy
pukać - pękać
puska - puszka
puska patyków - pudełko zapałek
pytać - zapraszać

R

raić - radzić
rańtuszek - rodzaj szala
redyk - uroczyste wiosenne wyjście ze stadem owiec
rezolucja - uchwała, zarządzenie
roki - lata
rombonica - ciupaga
rondel - duży garnek
ronecka - rondel
rozkidać się - rozwalić się
rozpajerzyć - bardzo się zdenerwować
rozwozać - zastanawiać się
rubać - rąbać
rusył się - ruszył się
rutunek - całe ubranie
rył - miara długoci
rymać - stempel do strzelby
ryza - drewniana rynna
rzeźnia - poręba

S

sabaśnik - piec do pieczenia chleba
sajtka - kawał drewna
scypa - kapusta z mlekiem
scyrbak - gatunek roślin
scyry - szczery
se - zawsze
selenijaka - wszelka
sędej - wszędzie
siacie - zboże
siajny - marny
siber - szyber, zasuwa w kominie
sidzinarka - dewotka ze wsi Sidzina
siec - kosic
siedlacka - szufelka
siedlocka - do wiania zboża
siedzom - siedzę
siemie - nasienie
sinniki - materace ze słomy, do spania
siuter - żwir
sjeni - zdjęli
skieltować - kupować
skije - narty
składok - nóż składany
skłobel - zasuwka do drzwi
skłopiec - wiaderko do mleka
skokać - skakać
skole - kamienie
skonać - umrzeć
skorusyna - jarzębina
skrom - tłuszcz
skrzynola - płyta kamienna
skucina - sierść
smatka - chustka
smąd - swąd
smrek - świerk
snalyź się - znaleźć się
sobnioki - sanie do wożenia nawozu w zimie
sopa - szopa
sosiek - skrzynia na zboże
sosieki - duże skrzynie na zboże
sotra - dach z gałęzi
splądnik - agrafka
spodnioki - kalesony
spozirajo - oglądają
sprógować - spróbować
spularysek - portmometka
stajonecka - kawałek uprawnego pola
stawy - potrzaski na zwierzynę
stojenie - miara długości
stolica - duży stołek
stopka - do rozgniatania zboża
strąga - miejsce zagrodzone
stroić - szykować
stropiła - zmartwiła się
strybać się - wdrapać się
swok - mąż ciotki, siostry ojca lub matki
suje się - sypie się
sukać - szukać
sulki - kulki z ciasta
suciec - szelecić
syćka - wszystko
sydło - szydło, narzędzie do wykonywania dziur w skórze
syr - ser
sztacheta - kawałek drewna

Ś

ścignąć - zdążyć
ściojze - stójże
śklanka - flaszka
śklanka - szklanka
ślebodny - swobodny
ślyść - zejść
śniego - z niego
śnimi - z nimi
śpasy - żarty
śperchet - blacha na piec
śperchet - piec kuchenny
śpiwać - śpiewać
śpiwo - śpiewa
śpocek - pół kwaterki
śreka - przejazd kolejowy
śreń - warstwa lodu na śniegu
śtramcyć się - stroić się
śtrybno - stromo
śtuderować - kombinować
świnty Scepon - św. Szczepan
świarny - fajny, szykowny, ładny
świekra - matka męża

T

tamok - tam
tela - tyle
telezego - trochę
tłok - ugór
truchła - trumna
twósz - tchórz

U

ucenstujemy - poczęstujemy
ucheloć się - uchylić się
ududkować - nie obiecywać
ujna - żona wuja, brata ojca lub matki
ukwalować - radzić
upierdliwy - dokuczający, narzucający się
upłaz - przestrzeń poronięta trawą
upytać - uprosić
urok - choroba spowodowana czarami
urzyca - materiał do wkładania w buty
usipy - prawo
utopiec - demon w postaci chłopca
uwarzyć - ugotować

W

wanta - kamień, skała
watra - ognisko

Z

zabocyć - zapomnieć
zacoć - poczuć
zadek - tyłek
zagon - długi ciąg pola
zaguwek - poduszka
zamirek - patyczek do mierzenia mleka
zapoziołek - ktoś marny, lichy
zarembek - polana w lesie
zatom - za tym
zatrefić - dogodzić
zatyroł kasik - zapodział gdzieś
zawiedą - zaprowadzą
zbyrk - odgłos dzwonka
zebyk - żebym
zecy - rzeczy
zepszałe - zgniłe
zerdzi - długie kije
zeszały - zgniły
zeźlić - zezłościć się, zdenerwować
zgniwołe mnie - zdenerwowało mnie
zioro - patrzy
zmłora - człowiek, który nie chce jeść
zobaczyć - zapomnieć
zoby - zęby
zrywka - ściąganie z wyrębu ociosanych drzew
zwada - kłótnia
zwitali - przywitali
zwitołek go - przywitałem go
zwoistnie - istotnie
zwon - dzwon
zwoneczek - dzwoneczek
zwyrtać - obraczać
zwysyć - sprzykrzyć
zwyżka - wysokie miejsce
zycie - jedzenie
zywobycie - życie
zyznać - zerknąć
źeradlo - lusterko
zyntyca - żętyca; serwatka z owczego mleka